ΑΝΔΡΟΣ, Εξερευνώντας την σπάνια ομορφιά της
Η Άνδρος είναι από τα νησιά που έχουν χαρακτήρα, γι’ αυτό και δεν είναι να απορεί κανείς που μόνο έντονα συναισθήματα μπορεί να προκαλέσει. Οι όμορφες, ιδιαίτερες παραλίες και η αγνή φύση του νησιού, σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες για ένα πολιτιστικό διάλειμμα αξιώσεων, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για χαλάρωση και από την άλλη μας ανοίγουν την όρεξη για ατέλειωτες ώρες εξερεύνησης. Διάθεση να υπάρχει!
Για έναν κάπως περίεργο λόγο, όταν σκέφτομαι την Άνδρο, στο μυαλό μου έρχεται ο «Μέγας Ανατολικός» του Εμπειρίκου. Ο γνωστός συγγραφέας βέβαια, καταγόταν από την γνωστή ναυτική οικογένεια της Άνδρου και τελείωσε την συγγραφή του έργου στο νησί, όμως η θεματολογία του σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να σου φέρει στο μυαλό κάτι από τα στενά της Χώρας ή να «αγκιστρωθεί» σε κάποια άλλη ανάμνηση του νησιού, σε αντίθεση με την «Μικρά Αγγλία» της Ιωάννας Καρυστιάνη, για παράδειγμα, που σου δίνει μια ουσιαστικότατη γεύση του την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Άγνωστοι βέβαια οι δαιδαλώδεις συνειρμοί που δημιουργεί η ανάγνωση και ακόμη πιο άγνωστοι οι συνειρμοί που προκαλεί ένα κρυφό κοίταγμα μέσα από τα παράθυρα ενός αρχοντικού, ο ήχος του αέρα την ώρα που «τσιγκλάει» τα φύλλα των πλατάνων, το κελάρυσμα μιας πηγής που τυχαία βρέθηκε στο διάβα σου ή ένας φάρος καρφιτσωμένος πάνω σε έναν βράχο, σαν κερί που κόλλησες στο τζάμι για να μην χάσει τον δρόμο του γυρισμού κάποιος αγαπημένος. Η Άνδρος όμως σου τα προσφέρει όλα αυτά τα ερεθίσματα κι έτσι γρήγορα συνειδητοποιείς ότι δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, η Άνδρος ήταν μούσα και ερωμένη από πάντα, είτε μιλάμε για ναυτικούς, είτε για συγγραφείς, είτε απλώς για αλαφροΐσκιωτους σαν και μένα.
Μια και δυο λοιπόν, ξεκινούν οι βόλτες στην Χώρα και τα κρυφοκοιτάγματα στα αρχοντικά που δεσπόζουν κατά μήκος των δρόμων της. Οι μεγαλύτερες ναυτικές οικογένειες της χώρας έχουν εδώ το δικό τους στενό ή την δική τους πλάκα που συνοδεύει τα διάφορα μνημεία και τις ανακατασκευές τους, ώστε ακόμα κι αν δεν έχεις και πολύ ιδέα για την ιστορία του νησιού, γρήγορα μπαίνεις στο νόημα. Η Πλατεία Γουλανδρή, στην οποία δεσπόζει το κτίριο του Δημαρχείου και το Γηροκομείο, λίγο πιο κάτω η Εμπειρίκειος Επαγγελματική Σχολή που χτίστηκε το 1913 με δωρεά του Αλκιβιάδη Εμπειρίκου, το άγαλμα του Αφανούς Ναύτη, το Ναυτικό Μουσείο με τις μακέτες και τα ημερολόγια, όλα σου καταμαρτυρούν την σχέση του νησιού με την θάλασσα, που δεν εξαντλείται στο βαθύ μπλε που την περιτριγυρίζει.
Στο βορειοανατολικό άκρο της Χώρας πάλι, δεσπόζει η Παναγία η Θαλασσινή. Στην γιορτή της τον Δεκαπενταύγουστο, τα βιολιά βαρούν ως τις πρώτες πρωινές ώρες και η σουμάδα εναλλάσσεται με γενναίες δόσεις φρουτάλιας, ενώ λίγο πιο πίσω, ο φάρος του Τουρλίτη που στέκει στον γλυπτό βράχο, αντιμετωπίζει στωικά τα κύματα περιμένοντας να πέσει η νύχτα για να γνέψει στα περαστικά καΐκια.
Από την άλλη, πολύ έντονο είναι βέβαια και το εικαστικό στοιχείο. Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή, ένα από τα πιο γνωστά ολόκληρης της χώρας, έβαλε δυναμικά την Άνδρο στον χάρτη του πολιτιστικού γίγνεσθαι και με τις εκθέσεις που κατά καιρούς φιλοξενεί, έχει δημιουργήσει ένα δεύτερο κύμα τουρισμού, αφού αποτελούν από μόνες τους λόγο ικανό για να φτάσεις ως το νησί. Και μιας και για το φετινό καλοκαίρι η μαγική λέξη είναι «σουρεαλισμός» και το άσπρο των ασβεστωμένων στενών ανακατεύεται με τα πολύχρωμα όνειρα των κυριότερων εκπροσώπων του ρεύματος, παραμένει και φέτος ένα ισχυρό κίνητρο για ταξίδι.
Κι ενώ η Άνδρος είναι γνωστή στους περισσότερους για την μεγάλη ναυτική της παράδοση και για την σχέση της με τον πολιτισμό, η ανδριώτικη γη κρύβει φυσικές ομορφιές που δεν συναντάς εύκολα στις υπόλοιπες Κυκλάδες. Ποτάμια, ρεματιές και σπάνια πανίδα και χλωρίδα κρύβονται στην ενδοχώρα αλλά και τις λιγότερο γνωστές παραλίες της. Διόλου τυχαία άλλωστε, η αρχαία ονομασία της ήταν Υδρούσα κι όσο κι αν αυτό ξενίζει στο πρώτο άκουσμα, μιας και βρισκόμαστε σε Κυκλαδονήσι, γρήγορα συνειδητοποιείς ότι το όνομα δεν της δόθηκε τυχαία.
Τα διάφορα ποτάμια, οι πηγές και οι πνιγμένες στη βλάστηση ρεματιές, οι μυρωδάτες λεμονιές του νησιού και τα μεγάλα πλατάνια που προσφέρουν απλόχερα τον ίσκιο τους, κάνουν την Άνδρο να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα νησιά του συμπλέγματος.
Στην ξεχωριστή-αν και όχι άγνωστη πλέον- παραλία της Άχλας, ο σπάνιος σε βλάστηση μικροσκοπικός υδροβιότοπος που οδηγεί στην παραλία, μαγεύει με την ομορφιά του. Ένα κεράκι στον Άγιο Νικόλαο, κολύμπι στα πεντακάθαρα νερά της και χουζούρι στο λευκό βότσαλο που αγκαλιάζει τον κολπίσκο και μετά από λίγο ξεκινά η πεζοπορία. Αν ακολουθήσει κανείς το μονοπάτι που ανεβαίνει δίπλα από το ποτάμι, μέχρι το χωριό της Βουρκωτής, θα έχει την ευκαιρία να κολυμπήσει στις βάθρες κοντά στο γιοφύρι του Αγίου Σαμουήλ, θα δει καβούρια του γλυκού νερού, νεροχελώνες, πολύχρωμες λιβελούλες και σπάνια είδη πτηνών.
Οι εκπλήξεις όμως δεν σταματούν εδώ. Η Άνδρος κρύβει στην ιδιαίτερη μορφολογία της πολλά ποτάμια και ρέματα, ανάμεσα στα οποία ο ποταμός των Γιαλιών, των Λειβαδιών, της Άρνης, της Κατακοίλου, των Λουριών, της κοιλάδας του Κορθίου και τα Διποτάματα, άρα υπάρχει άφθονο πεδίο εξερεύνησης. Παπούτσια κατάλληλα για πεζοπορία, νεράκι και φωτογραφική μηχανή να υπάρχει και όλα γίνονται. Χαλάσματα από παλιούς νερόμυλους, ξερολιθιές και ξωκλήσια εναλλάσσονται με σκίνα, αγριοβελανιδιές και πλατάνια κατά μήκος των νερών και άμα είσαι τυχερός μπορεί να δεις και άγρια γεράκια να στροβιλίζονται στον ουρανό. Κρήνες φωλιάζουν στις πλατείες των μικρών χωριών και στους ίσκιους των δέντρων στρώνονται τραπέζια με φαί που μοσχοβολά γη και νοστιμιά. Τα μονοπάτια είναι άφθονα, όπως και τα χωριά, και τοπικοί σύλλογοι διοργανώνουν οργανωμένες περιπατητικές εξορμήσεις, ώστε ακόμα και οι αρχάριοι και οι χωρίς προσανατολισμό να μην αποκλειστούν από την μαγεία της ενδοχώρας.
Στην παραλία της Βόρης, λίγο πιο πάνω από την Άχλα, το σκουριασμένο ναυάγιο δημιουργεί το απαραίτητο χρωματικό κοντράστ για να ακουστούν άφθονα φωτογραφικά κλικ, το μεγάλο της πλεονέκτημα όμως είναι άλλο. Τα πεντακάθαρα νερά της φιλοξενούν πλήθος ψαριών, ανάγοντας τα σε ιδανικά για όσους αγαπούν την υποθαλάσσια εξερεύνηση και το ψάρεμα. Τα λίγα πεύκα δεν μπορούν να εγγυηθούν την δροσιά, για αυτό η ομπρέλα και το νερό είναι απαραίτητα. Η «σταρ» βέβαια, παραμένει η παραλία «της Γριάς το Πήδημα». Και πως άλλωστε; Με τέτοιο όνομα και με τον κάθετο βράχο 15 μέτρων να δεσπόζει στην ακτή, δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Στα βόρεια τώρα, τα πράγματα είναι πιο ήσυχα και το Βιτάλι και ο Άγιος Πέτρος ξεχωρίζουν για την ηρεμία και τα καθαρά νερά τους. Η Παλαιόπολη, στα δυτικά, υπόσχεται κολύμπι δίπλα στον βυθισμένο βραχίονα του αρχαίου λιμανιού και η χαρά της εξερεύνησης καλά κρατεί.
Αν τώρα πρέπει να διαλέξει κανείς χωριά για να ξεκινήσει την περιπλάνηση του, οι καταπράσινοι Μαίνητες με τα λιθόστρωτα δρομάκια, τα αιωνόβια πλατάνια και τις πηγές του Κούμουλου, που οι τοπικοί θρύλοι θέλουν να ταυτίζονται με αυτές του Διονύσου, τα Αποίκια με τις ιαματικές πηγές της Σάριζας, τους μικρούς καταρράκτες στην Πυθάρα και τα απομεινάρια από τον πάλαι ποτέ μεγαλύτερο νερόμυλο των Βαλκανίων, οι Στενιές με τον Πύργο Μπίστη Μούβελα, το παλαιότερο πυργόσπιτο του νησιού και το μισογκρεμισμένο εργοστάσιο ζυμαρικών με τον ιστό του να στέκει ακόμα, το Άνω Απρόβατο όπου θα δοκιμάσεις εξαιρετικά τυριά, όπως την περίφημη πετρωτή και το μαλαχτό, κονταροχτυπιούνται για την προσοχή μας. Και τόσα άλλα ακόμα χωριά και ευκαιρίες για εξερεύνηση, που θα σε κάνουν να αναρωτηθείς γιατί δεν έφτασες ως εδώ τόσον καιρό. Από την άλλη, βέβαια, ποτέ δεν είναι αργά για να κινήσει κανείς το ταξίδι. Κι αν πεθυμήσεις κοσμοπολίτικο αέρα μπορείς πάντα να κατευθυνθείς στο πάλαι ποτέ ψαροχώρι και σήμερα κέντρο της τουριστικής κίνησης, το γραφικό Μπατσί.
menoume-ellada.gr